05.07.1879 Urodziła się Wanda Landowska – światowej sławy klawesynistka i kompozytorka. Artystka, która “ożywiła” klawesyn i dzięki niej w XX w. zaczęto grać muzykę XVIII-wieczną – przywróciła do repertuaru dawno zapomniane dzieła barokowe. Zlecała też budowę nowych klawesynów i wprowadziła klawesyn do nowoczesnej orkiestry. Jako pierwsza nagrała „Wariacje Goldbergowskie” Bacha.

Wanda Landowska była postępową artystką i kobietą – przekraczała granice w życiu zawodowym i prywatnym. Mówiła szczerze o swojej orientacji homoseksualnej. I choć wyszła za mąż za Henryka Lwa, polskiego pisarza i etnografa, to małżeństwo miało jedynie formalny charakter. Z czasem związek zmienił się w świadome menage a trois, gdy artystka zatrudniła pokojówkę, która stała się kochanką męża.

Rok po jego śmierci, w 1920 roku Landowska zamieszkała w Paryżu i przyłączyła się do słynnego lesbijskiego salonu Natalie Barney, w którym m.in. grywała koncerty dla ormiańskiej tancerki, pisarki i aktorkai Armen Ohanian, brytyjskiej poetki Renée Vivien i amerykańskiej malarki Romaine Brooks. Tym samym stała się częścią safickiej kultury Lewego Brzegu. 

Jak sugeruje list do slynnej polskiej śpiewaczki Marii Modrakowskiej była wielbicielką jej powieści „ Anetka” o młodej nieheteronormatywnej dziewczynie: „Od roku Anetka leży na moim biurku - z notatkami i uwagami, które chciałabym Ci przekazać. powiedzieć. Ale nie ma Pani telefonu... Jaka szkoda! Uprzejmie proszę, dobra Madame, zadzwoń do mnie. Naprawdę chciałbym się z panią zobaczyć.”

Jej bezpośredniość mówienia o homoseksualizmie zainspirowała Francisa Poulenca i zaskakiwała rozmówców. Jak mówi jedna z anegdot, Landowska potrafiła swoim nowym uczniom zadawać pytanie: Jesteś pederastą, oczywiście?

W 1933 roku Landowska spotkała francuską klawesynistkę Denise Restout, która szybko z uczennicy stała się jej partnerką życiową, towarzyszącą także w pracy twórczej. Po jej śmierci w roku 1959 D. Restout zaopiekowała się spuścizną. Opublikowała wraz z Robertem Hawkinsem zbiór pism Landowskiej o tematyce muzycznej.

*********

ODNOŚNIK L*AW

*********************

KONTEKSTY I LINKI
AUDIO
Bach: Goldberg Variations (1933) Wanda Landowska

TESTY
Wanda Landowska, Życie i twórczość. Culture.pl
Wanda Landowska: W stronę baroku  Billa Lipsky’ego
The Legendary Wanda Landowska Lynn René Bayley