KOSTKI CUKRU
Brak akceptacji społecznej czy penalizacja odmienności psychoseksualnej zrodziły nietypowe sposoby tęczowego podrywu. I tak na przykład lesbijki* podrywały się w kawiarniach prosząc o kostkę cukru. Tak o tym pisał Remigiusz Ryziński w książce „Dziwniejsza historia”: 

"Kobiety mniej się rzucały w oczy. Ludzie, nawet wiedząc, nic nie mówili. Przeważnie one były mężatkami, więc nawet jak żyły razem, to nikt się nie odważył rzucać oskarżenia o lesbijstwo. Kobiety miały tę wygodę, że mogły się ukryć. Lesbijki spotykały się w kawiarniach tak samo, na placu Konstytucji. Ja się tym nie interesowałem, ale chodziła plotka, że prosiły o kostkę cukru. Zamiast: „czy masz zapałki”, to czy kostkę cukru. Jako znak rozpoznawczy".

WIĘCEJ
Homofobia jest inną twarzą mizoginii. O kobietach, lesbijkach, feminizmie i nie tylko w książce "Dziwniejsza historia". Rozmowa z Remigiuszem Ryzińskim 
Przyjaciółki SharmTRIO (dragnumer)

[Rysunek kostki cukru]

LABRYS

Labrys stał się znakiem feministek i lesbijek* pod koniec XX wieku. Jest upostaciowieniem dwoistości i dwukierunkowości, a raczej wielokierunkowości działania.

Używany był w matriarchalnych społeczeństwach starożytnej Europiy, Azji i Afryki jako broń i narzędzie. Szczególne symboliczne miejsce zajmował w preolimpijskiej kulturze plemion zamieszkujących dzisiejszą Grecję, której centra znajdowały się na Krecie i w Mykenach.

Greckie legendy przekazują, że plemiona Amazonek używały labrysu jako podstawowej broni. Był to też symbol dualnej władzy w społeczności Amazonek - podczas gdy jedna królowa troszczyła się o królestwo i jego administrację, druga prowadziła armię na podbój.

W starożytnej mitologii Demeter, bogini ziemi i zbiorów, używała labrysa jako berła. Kulty Demeter oraz Hekate obejmowały również lesbijski seks podczas uroczystych ceremonii ofiarnych. 

WIĘCEJ
Labrys pod PKiN i na Paradzie Równości 2019 (foto)
Labrys. Wikipedia

[Rysunek labrysa]

FLANELA w kratę 
Flanelowa koszula w kratkę to lesbijski* kanon, przedmiot kultowy. Miękka materia w klasycznie męską kratkę kojarzy się z butch lesbijkami. Kobietami, które pod męskim wyglądem i szorstkim sposobem bycia, często kryją miękkie serca. W późnych latach 90. w les świecie flanela była – oprócz kamizelki od garnituru – częstym elementem wyposażenia lesbijskiej szafy. Z czasem stała się fetyszem. Symbolem. Najdroższą pamiątką po byłej, w której zakamarkach ukrywał się jej zapach… wspomnienie, do którego się wracało tuląc flanelę w ukryciu... Kraciasta koszula łączy przecież pokolenia – nosiłyśmy ją, nosimy i będziemy nosić! 

Flanelowa koszula okazała się nie tylko znakiem oldskulowych lesbijek*, elementem lesbijskiej* mody XX wieku. Przetrwała  do dziś, co udowodnił projekt EncykL*opedia Agnieszki Marcinkiewicz zrealizowany w ramach cyklu warsztatów Novalijki organizowanych przez Stowarzyszenie SISTR UM

RÓŻA
W kulturze dziewczyny nazywane były różami. Kwiat ten stał się częstym motywem w literaturze, szczególnie w poezji. Co ciekawe, to wspólny topos zarówno w heteronormatywnych dziełach, jak i lesbijskich*. Na świecie czytamy o róży w dziełach Safony, Sofii Parnok, Gertrudy Stein. W Polsce – u Narcyzy Żmichowskiej. 

WIĘCEJ
Renata Lis "Lesbos" (zbiór esejów) 
Monika Rak "Cominq out" (wideo art) 
Narcyza Żmichowska "Biała róża" (fragm. powieści_audio)

[Rysunek róży]

WAGINA

Ciii... w patriarchalnej tradycji tego słowa nie ma, tym samym nie ma też waginy i całej kultury wokół niej stworzonej. O sztuce kobiet, zwłaszcza tej feministycznej, lekceważąco mówi_ło się, że to sztuka waginalna, czyli nieuniwersalna i marginalna. Zatem taka musi być kultura lesbijek*, z której trudno wymazać waginę. Na szczęście. Przypominamy więc kilka innych określeń waginy, tak dla wprawy: pisia, cipka, muszelka, rozkoszka, broszka, yoni, pizda….

WIĘCEJ
Iwona Demko "Waginatyzm" (dzieła) 
Agnieszka Frankowska "Różomałpa" (wiersz_audio)
Amareya i Beata Sosnowska "LIipsspill" (spektakl_wideo)
W.A.G.I.N.A (grupa twórcza)
Dni cipki (festiwal)
Prosimy o tytuł (wideo_instalacja)

[Rysunek waginy]

KOT
Kot zwykle idzie w parze ze starą panną. A stara panna z kotem, to kolejne zastępcze określenie wiedźmy, a tym samym lesbijki* – taki ciąg logiczny układa się w niektórych głowach.  Ale to także określenie tzw. skrytki – niewyautowanej nieheteronormatywnej dziewczyny. Na szczęście kot_kotka to kot_kotka - nierozłączny_a towarzysz_ka lesbijek*. Bo – co nie dziwi – są wśród nich niezliczone kociary. 

WIĘCEJ
Stara panna z kotem (transparent)
Krótki monolog z kotem w tle Barbary Elmanowskiej (sztuka_wideo)

[Rysunek kota]

HERBATA z cytryną

Domowość jest jedną z cech związków lesbijskich*. Les*kobiety często cenią sobie bardziej bliskość w czterech ścianach niż wyjścia w przestrzeń publiczną. Miejsca publiczne – te imprezowe – interesują je wtedy, gdy szukają partnerki, ale gdy ją znajdą, zamykają się w mieszkaniach, by pić herbatę z cytryną. To świeży i autoironiczny motyw w polskiej literaturze lesbijskiej*, szczególnie często pojawia się w sztukach dramatycznych o kobietach nieheteronormatywnych.

WIĘCEJ
”O’LESS” Agnieszka Frankowska (wiersz)
"Domowe dramaty lesbijek" Magda Szcześniak (tekst analityczny)

[Rysunek plasterka cytryny]

LAWENDA
Symbolika lawendy krąży wokół relacji miłosnych w heteronormatywnej uczuciowości. Ten emocjonalny aspekt  wykorzystały w wiktoriańskiej Anglii nieheteroseksualne kobiety. Bukieciki lawendy nosiły jako swój znak rozpoznawczy. A rozpoznawały się szukając miłości... Z czasem barwa lawendy stała się kolorem lesbijek*. Lawendowofioletowy jest kolorem jednej z lesbijskich flag, tej feministycznej z labrysem.

[Rysunek woreczka z lawendą]

WĄS

Wąs to wieloznaczny znak lesbijski*. Używany performatywnie podważa oczywistość płci, przywołuje deprecjonujące określenie niekobiecej kobiety, potocznie zwanej babą z wąsem. Feministka, czyli lesbijka*, a precyzyjniej lesbijka butch, która dla niektórych – stereotypowo – podszywa się pod mężczyznę. Taki dziwaczny ciąg logiczny może prowadzić do kampowo-genderowego show – drag kingowania, czyli performowania męskości na scenie i nie tylko. 

WIĘCEJ
”Retroseksualni” Drag King SharmTRIO. DK Maryjan Bear vel Obły i Gigi Amoroso (wideo)
"Drag kings – kamp czy zaangażowanie polityczne? Analiza zjawiska drag na przykładzie polskich drag kingów" Iwona Stasik (tekst analityczny)
Izabela Filipiak Chrysalis (wiersz_audio)

[Rysunek wąsów]

FIOŁEK

Stał się specjalnym kodem używanym przez lesbijki*. Symbolika kwiatu wywodzi się z fragmentów wierszy Safony, w których opisuje kochankę noszącą girlandy lub koronę z fiołków: 
”Lubiłaś ozdabiać włosy / świeżymi kwiatami, / wiankami z fiołków i żółtych róż.” 
W 1926 r. w sztuce "La Prisonnière” Édouarda Bourdeta wykorzystano bukiet fiołków, aby pokazać lesbijską miłość. Gdy sztuka stała się przedmiotem cenzury, wiele paryskich lesbijek* nosiło fiołki, aby pokazać solidarność.

WIĘCEJ
Safona “Do przyjaciółki” (wiersz)

[Rysunek fiołka]
.

WYSPA

Wyspa to trwały fragment lądowej powierzchni Ziemi otoczony ze wszystkich stron wodą. Symbolicznie oznacza m.in. kobiecość, osamotnienie i wyobcowanie, ucieczkę od świata i schronienie, wieczne szczęście, raj i utopię… Już te znaczenia określają sytuację kobiet nieheteronormatywnych i ich marzenia o lepszym świecie, ale jest coś jeszcze. Lesbijki* mają swoją mityczną wyspę, z którą są związane etymologicznie i ikonicznie. Mają Lesbos, na której urodziła się Safona, i na której Poetka stworzyła azyl kobiet.

WIĘCEJ
“Lesbos” Renata Lis (zbiór esejów)
"Lesbos  - poza polityką tożsamości" Renata Lis (tekst)
"Czarne Szmaty i Pocztówka z Lesbos" (performans)
“My dwie z naszej malutkiej wysepki” (zbiór opowiadań)
“My dwie z naszej malutkiej wysepki” Marek Grabowicz. L*AWendowe Lektury (audio)
"Początek nocy, początek dnia" G. Burzyńska. L*AWendowe Lektury (audio)
“J*bię to wszystko” Maria Peszek (klip)
"Zamknąć" Matylda/Łukasiewicz (klip) 

[Rysunek wysepki z palmą]

WANILIA 

Waniliowy seks to dużo przytulania, czułości, całowania… stereotypowe wyobrażenie kobiecej* seksualności. Ale czy lesbijskie* relacje intymne muszą być waniliowe? 

WIĘCEJ
A.M. Chaudière, Angelina Caligo "Na jej rozkazy" (powieść)

 [Rysunek laski wanilii]