15.02.1985 Premiera filmu Nadzór w reżyserii Wiesława Saniewskiego. To wyjątkowy obraz w polskiej kinematografii, w którym nie tylko pojawił się wątek lesbijski w kobiecej penitencjarnej opowieści, ale też zaskoczyła różnorodność nieheteroseksualnych zachowań i relacji między kobietami w opresyjnym komunistycznym systemie.

Danusia „Wabik” (Gabriela Kownacka) i Alicja Krawiec (Elżbieta Zającówna) tworzą związek wielowymiarowy - emocjonalny, erotyczny, naznaczony zdradą i publicznym napiętnowaniem homoseksualnej relacji. Justyna (Justyna Kulczycka) traktuje seks z kobietami jako więzienną "konieczność”, która doprowadza do samobójstwa.Tonia (Ewa Ziętek), molestuje w łaźni ciężarną Klarę (Ewa Błaszczyk) na oczach innych więźniarek. Natomiast między Klarą i wychowawczynią Kingą (Grażyna Szapołowska) rodzi się sadomasochistyczna więź, której symbolem staje się podana na dłoni pomarańcza – powiew luksusu w szarej peerelowskiej rzeczywistości.

Film Saniewskiego powstał na podstawie prawdziwych wydarzeń, ale stał się literalnym i metaforycznym obrazem społeczności kobiet, które bywają wobec siebie okrutne: krzywdzą się, zdradzają i donoszą na siebie, ale też głęboko przyjaźnią, kochają i wspierają. Paradoksalnie – to właśnie przemocowy system i odizolowanie od mężczyzn – wyzwala zwykle tłumione pragnienia seksualne, potrzebę bliskości i solidarności, ujawnia całe bogactwo kobiecych osobowości i relacji.

W latach 80. „Nadzór” uznano za metaforę stanu wojennego, został zatrzymany przez cenzurę i uchodził za jeden z bardziej poszukiwanych filmów drugiego obiegu. Można też zaryzykować, że to wielka metafora sytuacji kobiet w patriarchacie.

 ***********

KONTEKSTY & LINKI

TEKSTY 
Nadzór. FilmPolski (opis)

WIDEO 
Nadzór (cały film)